woensdag 23 maart 2011

Keatsen 2.0

Ek de keatswrâld ûntkomt fansels net oan de dynamyk fan feroaring en fernijing op de digitale snelwei. Ien fan dy nije ûntwikkelings is de webside http://www.kaatshistorie.nl/ Dizze webside is it resultaat fan in gearwurking tusken Tresoar (Frysk, Histoarysk en Letterkundich Sintrum) en formeel sjoen de KNKB, mar yn de praktyk it Keatsmuseum. http://tinyurl.com/6e7aeer
Doel fan de gearwurking is om de komplete kolleksje foto’s en films fan it keatsmuseum te digitalisearjen en beskikber te stellen fia it ynternet. In wichtich doel wie om de groep keatsers, keatsleafhawwers en oare belutsenen yn aksje te krijen om de beskriuwingen te korrisjearjen en oan te foljen. Mar der wie ek it ferlangen dat besikers nei oanlieding fan in foto of film har oantinkens en ferhalen as reaksje tafoege soenen.
Om’t it feitlike wurk fan scanne en beskriuwe dien wurdt troch frijwilligers nimt it in protte tiid foar dat de hiele kolleksje beskikber is. Yntusken binne der sa’n 8000 foto’s en 40 filmkes te besjen op de webside. It is opmerklik dat der hast gjin dei foarby giet of der komt wol in reaksje op ien of meardere foto’s. Yn de twa jier dat de side no yn ‘e loft is, binne der sa’n 400 reaksjes binnen kaam. Meastentiids giet it om korreksjes of oanfollings op feitlike gegevens. Oantinkens of moaie ferhalen bliuwe wat fuort. Lâns it fjild hearre je somtiden de meast smoute ferhalen en anekdoates mar it keatsfolk is blykber skruten om soks te pleatsen op it ynternet. Doch binne der wol moaie foarbylden fan ynteraksje pleatst.
Sjoch dêrfoar de reaksjes by ûndersteande foto: http://tinyurl.com/4ert9qf 

It wurk giet stadich oan fierder en ûnderwilens is der in groepke dwaande om foto’s fan de CFK te sammeljen en dy fia de webside te publisearjen. Der binne ek al ferskate oanbiedings west fan ferienings en partikulieren dy’t har kolleksje wol fia dy site beskikber stelle wolle. Mar ûnder it motto “first things first” wurdt dy boat noch wat ôfhâlden.

Mar it fisioen is helder. Yn de takomst soe de side ek plak biede kinne oan (âlde) wedstriidlisten fan keatspartijen. Dan komme al dy min of mear anonime spilers dy’t wol meidien ha, mar net ta de priiswinners op de foto's hearden, wer ta libben. Kompleet mei de útslaggen fan earste en twadde omloop jout soks wer nij elan oan de winsk ta ynteraksje mei de keatswrâld. Sa soe bygelyks Rients Gratama op grutske wize syn pakesizzer sjen litte kinne dat er ea meidien hat oan de Freulepartij. En datselde jildt fansels foar in protte oare pakes.
Fierder dreame, soe it sels mooglik wêze dat yndividuele keatsers of keatsferienings op de side har eigen útstalling meitsje fan scande foto’s, wedstriidlisten, kranteferslaggen (keppele oan de digitaal beskikbere Ljouwerter Krante) en fansels mei in persoanlik ferhaal. Sa soe der in firtuele keatswrâld ûntstean kinne, mar oft dy tippe kin oan de fysike keatswrâld waach ik te betwiveljen. Foarearst sil it wol by dreamen bliuwe.

Sjoch foar in bysûndere reaksje ek: http://tinyurl.com/69ryrnv

maandag 21 maart 2011

Genealogie van Bote Gosses Bruinsma. Mede-oprichter en eerste voorzitter van de PC

In  De Keatsfreon (2006) gaf  ik in het artikel  “Op syk nei Bote Bruinsma” een getekend overzicht van zijn stamboom. [http://www.kaatshistorie.nl/doc/op_syk_nei_bote_bruinsma.pdf]
Zowel de tekst als het getekende overzicht waren niet de plek om alle detail informatie uit de burgerlijke stand te vermelden. Maar omdat er nog veel onopgeloste vragen zijn, plaats ik hier zijn stamboom met aanvullende gegevens. Aanvullingen en reacties zijn meer dan welkom.

Vooraf
De ouders van Bote Gosses Bruinsma waren:
Gosse Botes Bruinsma
Geb. 05-01-1783 te Schuilenburg (onder Molkwerum) (gedoopt Molkwerum 19 jan. 1783)
Gest. 31-12-1847 Tzum
Geh. 06-05-1804 Hindeloopen met: Antje Justus Gerkama

Bovenstaande Gosse had twee broers: Pier en Pieter
En 4 zusjes: Geertje, Aagje, Fokje en Yetske. (ouders: Bote Gosses en Sybrig Piers)

Zij gebruikten beide al een familienaam voor 1811. Beide namen staan niet in de akten van naamsaangeving die in 1811 op last van de Franse overheid moesten worden opgemaakt.

-------------------------------------------------------------------------------------------------

Generatie I

Bote Gosses Bruinsma


Komt ook voor als Boote Gosses Bruinsma

Geb.    04 -12-1809 Tzum
Gest.   02-12-1880 Franeker
Geh.    28-04-1831 Harlingen
            Met: Antje Johannes Alkama (ook: Alkema en Aukema)
                       
Uit dit huwelijk: (6 zonen en 2 dochters)
1) Gosse. Volgt IIa
2) Johannes. Volgt IIb
3) Pier Volgt IIc
4) Gerbrig      geb. 28-10-1838 Tzum                       Gest. 20-12-1865 Franeker
5) Yme           geb. 28-11-1842 Tzum                       Gest. 23-05-1857 Franeker
6) Antje          geb. 15-02-1845 Tzum                       Gest. 23-09-1897 Franeker
                        geh. 30-04-1873 Franeker met Johannes Willem, Hendrik, Philip               Noordhoff (commissionair)
7) Sikke          geb. 10-12-1847 Tzum                       Gest. 12-03-1848 Franeker
8) Sikko          geb. 06-11-1850 Franeker      Gest. 11-01-1851 Franeker


Generatie II
IIa. Gosse Botes Bruinsma
Geb. 08-01-1832 Witmarsum. Gest. 19-02-1891 Wonseradeel      
Geh. 05-05-1855 Wonseradeel met Akke Willems
Beroep: Geneesheer te Arum

Uit dit huwelijk: 
1)      Antje Wilmina. geb. 22-01-1856 Arum. gest. ? geh. 01-07-1875 Wonseradeel met Hugo Leonardus Molenaar.
2)      Bote Gosses (volgt IIIa)
3)      Ynske. geb. 24-02-1860 Arum. Gest. ? geh. 23-05-1881 Wonseradeel met Douwe de Vries.
4)      Willem Isidore Jacques. geb 23-02-1862 Arum. Geëmigreerd naar de VS op 1-4-1884. Laatste woonplaats Arum.
5) Fenne Agnieta. geb. 27-01-1864 Arum.gest. 18-11-1866 Wonseradeel. 
6) Yme Johannes (volgt IIIb)
7) Gerbrigje. geb. 22-03-1866 Arum. Gest. ?
8) Isidore Jacque. geb. 14-05-1868 Arum. gest. 13-06-1868 Arum
NB. Er is een levenloze tweeling geboren op 16-07-1858 te Arum.

IIb. Johannes Botes Bruinsma
Geb. 18-09-1833 Witmarsum            Gest. 10-10-1916 Leeuwarden
Geh. 24-10-1864 Barradeel met Sybrigje Leenderts Tichelaar
Beroep: broodbakkersknecht            
Uit dit huwelijk:        
1) Antje. geb. 07-04-1865 Minnertsga. Gest. ?
2) Bote Gosses (volgt IIIc)
3) Ida. geb. 19-08-1868 Minnertsga. gest. 05-09-1868 Barradeel.
4) Ida. geb. 22-07-1870 Minnertsga. gest. 29-12-1934 Het Bildt.geh. 31-05-1894 Het Bildt met Jan Schat. NB.
5) Levenloos kind op 21-09-1871Minnertsga

IIc. Pier Botes Bruinsma
Geb. 14-02-1836 Tzum. Gest. 26-10-1881 Hennaarderadeel
Geh. 1) 29-0701860 Franeker met Jeltje Nicolaas Bos
Uit dit huwelijk:
1)      Bote Gosses. Volgt IIId
2)      Nicolaas Johannes. Geb. 13-10-1863 Franeker. Gest. 22-11-1864 Franeker
3)      Nicolaas Volgt IIIe
4)      Antje. Geb. 07-06-1867 Franeker. Gest. 05-10-1867 Franeker
5)      Gosse. Geb. 08-06-1869 Franeker. Gest. 13-10-1869 Franeker.
Geh. 2) 21-10-1874 Franeker met Sijtske Drijfhout
Uit dit huwelijk:
1)      Antje. Geb. 04-05-1876 Franeker.
2)      Folkert. Volgt IIIf

Generatie III
IIIa. Bote Gosseszn. Bruinsma
geb. 18-10-1857 Arum. gest.?
Geh. 30-06-1890 Menaldumadeel met Maria Elisabeth de Ringh
Beroep: Arts
Uit dit huwelijk:
1) Gosse Botes (Volgt IVa)
2) Anton Henri (volgt IVb)
3)      Margaretha Akke Geb. 08-09-1898 Berlikum
4)      Anna Willemina Geb. 18-05-1901 Berlikum. Gest. 25-05-1901 Minnertsga

IIIb. Yme Johannes Gosseszn. Bruinsma
Geb. 10-02-1865 Arum. Gest. 20-12-1950 Assen (woonplaats Vries).
Geh. 13-02-1890 Wonseradeel met Jetske Wiebes Bangma (van Pingjum)
Beroep: Graanhandelaar
Uit dit huwelijk:
1)      Jacobina Wijbina. Geb. ong. 1891 Nieuwolda. Geh. 05-08-1914 Groningen met Jacobus Huisinga.
2)      Gosse Botes. Volgt IVc

IIIc. Bote Gosses Johanneszn. Bruinsma
Geb. 16-02-1867 Minnertsga. Gest. 15-05-1951 Sioux Center Iowa (VS)
Geëmigreerd op 08-05-1890 naar de VS. Noemde zich in de VS: Bert.
Geh. 10-10-1894 Orange City in Iowa (VS) met Tjerkje de Groot. Zij was geb. op 23-04-1873 in Arum.
Uit dit huwelijk:
1) Joe             1895-1961
2) Dick           1896-1989
3) Sam            1898-1908
4) Elsie           1902-1989
5) Lane           1905-1971
6) Lena           1906-1993
7) Sam            1910-2002
8) Bert            1918-1967
9) Reynold     1920-1989

IIId. Bote Gosses Pierzn.Bruinsma
Geb. 20-08-1861 Franeker. Gest. ??????

IIIe. Nicolaas Pierzn. Bruinsma
Geb. 16-07-1865 Franeker.

IIIf. Folkert Pierzn. Bruinsma
Geb. 16-5-1880 Wommels. Gest.
Geh. 09-05-1917 met Jetske Aukema


Generatie IV
IVa. Gosse Boteszn. Bruinsma
Geb. 30-06-1890 Berlikum. Gest. ……….. in Indië.

IVb Anton Henri Boteszn. Bruinsma
Geb. 31-07-1892 Berlikum

IVc. Gosse Botes Ymezn. Bruinsma
Geb. ong. 1894 Nieuwolda. Geh. 14-01-1920 Groningen met Willemina Kamerling.

zaterdag 19 maart 2011

Keatsgedichtjes

Mei it moaie waar fan hjoed, sneon 21 maart, begjinne de keatsieren op te spyljen. Doch noch in goed moanne wachtsje. Hjir in pear dichtrigels om de tiid te deadzjen.


Op 'e dea
Alles oan de hang
is in skilderij
moai fan fierens
net fan tichtby



Komeedzje

Komeedzje spilet
men faaks
better op it fjild
dan op it toaniel


Kwestje             http://tinyurl.com/6jnzb3c

De grutste kwestje
by it keatsen is:
de kwestje, wêr’t no
krekt de keats wol is.


Talint

Wolst dat dyn talinten
by it keatsen dy net hinderje
wêz beskiedener dan de betteren
mar bretaler dan de minderen

zaterdag 12 maart 2011

Goos Nijman, het wonder van Poppingawier

De jaren zeventig en tachtig staan in mijn geheugen gegrift als “de gouden periode” in de kaatssport. Een periode die voor een belangrijk deel werd gedomineerd door de parturen van Gerrit Okkinga, Klaas van Wieren, Durk Talsma en later door dat van Sake Saakstra, Piet Jetze Faber, Johannes Brandsma. Tussen deze grootmachten acteerde Goos Nijman als een bescheiden figurant. Daarin was hij niet de enige en ook zeker niet de minste. En daar zag het aan het begin van zijn kaatscarrière ook allerminst naar uit.

De eerste keer dat Goos Nijman als kaatser in beeld kwam, was op de Freulepartij van 7 augustus 1975. De Leeuwarder Courant kopte die dag met: “Poppingawierster Wonder”. Het verslag uit die krant is zo beeldend dat we daarvan een groot deel overnemen. “De hele Freulepartij was van een matig gehalte. In feite vergoedde het optreden van het trio uit Poppingawier veel en Goos Nijman, Sipko van der Woude en balkeerder Albert Bijlsma hebben voor een groot deel de Freulepartij van 1975 gered. In de vierde omloop moesten zij tegen Franeker aantreden. De winnaar van deze partij had in de halve finale een staand nummer en het ging dus ergens om. De Poppingawiersters leken voor een sensatie te gaan zorgen. Door een volledig gedesillusioneerd Franeker op een 4-1 achterstand te zetten. Voorin sloeg Sipko van der Woude alles meteen naar de grond, waardoor er dikke kaatsen kwamen te liggen en achterin toonde Goos Nijman over veel kaatsverstand te beschikken. Aan de opslag maakte dit tweetal ook weinig fouten.
De beslissing van de partij en eigenlijk voor het hele aanzien van De Freulepartij viel op 4-2 en 6-4. Een middelmatige kaats werd door de Franekers voorbijgeslagen maar Goos Nijman had ongetwijfeld de kaats behouden als niet een kaatsaanmerker in de weg had gestaan en de bal juist aan de voor de Poppingawiersters verkeerde kant van de kaats keerde. In plaats van 5-2 werd het 4-3 toen Franeker op 6-6 boven sloeg. Toch werd het noch 5-3 voor Poppingawier maar toen waren ze uitgeblust. Op 5-5 en 2-6 had balkeerder Albert Bijlsma nog voor 4-6 kunnen zorgen als hij de kaats had weten te behouden. Hij liet echter de bal tussen zijn benen door rollen en daarmee was het Poppingawierster sprookje ten einde.”

In 1976 was Goos Nijman wederom het gesprek van de dag op De Freule in Wommels. Hij had dat jaar geen afdelingspartuur in Poppingawier en omdat hij goed bevriend was geraakt met Any van Straten uit Kimswerd, verhuisde hij voor een half jaar van woonplaats. Dit werd hem in Poppingawier niet in dank afgenomen en de stimulerende opmerkingen uit het vorige jaar maakten nu plaats voor applaus door Poppingawiersters als Kimswerd een bal missloeg.
Er was dat jaar “slechts” een zesde prijs voor hem weggelegd. Ze sneuvelden tegen de latere winnaars uit Dronrijp. Een jaar later zou Kimswerd wel de gouden klokjes winnen, maar nu zonder Goos Nijman, die de verhuisstunt van het vorige jaar niet wilde herhalen. In 1977 had hij wel weer een afdelingspartuur in Poppingawier, maar verloor van zijn “vrienden” uit Kimswerd en werd zevende.

Een mooie overwinning behaalde Goos in 1983 op de Tweede Klas uitnodigingspartij in Warga. Hij werd daar koning, terwijl hij met zijn partuur in de finale met 5-1 achter stond. Mooie herinneringen en sterke verhalen zijn er over de avonturen met de peloteploeg naar België in 1980. De negen man sterke ploeg bestond uit een vrolijk gezelschap met o.a. Johannes Brandsma, Dirk Fokkema, Klaas Herrema, Cees Stavinga en Reinder Triemstra. Met Cees en Klaas won hij voor Poppingawier ook nog een zesde prijs op De Bond in 1982. In de jaren tachtig kaatste hij met regelmaat in de hoofdklasse, maar kon daar niet doordringen tot de betere parturen. Zodoende schommelde hij tussen hoofdklasse en eerste klas. De belangrijkste prijs in zijn carrière was natuurlijk de derde prijs op de PC van 1986. Hij kaatste toen met Johannes Andela en Willem Tuinman. Een paar weken later won hij ook nog een 2e prijs op de zaterdagpartij in Beetgum. De laatste keer dat zijn naam met ere werd genoemd in de kaatsuitslagen bij de KNKB was op 22 juni 1987. Hij won toen met de broers Durk en Wietse Punter de krans in Winsum. Aan het eind van dat jaar hing hij de kaatsmof aan de wilgen.

Bij de foto's:
De foto links boven is van 22 juli 1984. Goos Nijman won toen de 1ste prijs op de hoofdklasse partij in Huizum. Hij kaatste toen met Hotze Rusticus en Johannes van Dijk. Goos staat achter Klaas Postma die op de voorgrond een blauw jack draagt. 
De foto rechts onder is gemaakt bij aanvang van de PC in 1986. Goos staat geheel links. Naast hem zijn partuur maten Johannes Andela en Willem Tuinman.
Bron: http://www.kaatshistorie.nl/

donderdag 3 maart 2011

Jubileumfilm van Jacob Klaver uit 1953

Dat een “stomme film” prachtig kan zijn, lijkt een bizarre tegenstelling. Maar dat gaat niet op voor de film waar het in dit stukje over gaat. Een unieke filmpje over het jubileum van KV Jacob Klaver uit 1953.

Stomme film
Het “stomme” in de film komt door het ontbreken van een commentaarstem. Er is wel een passend muziekje bij uit de jaren vijftig. De lengte van de film is ook al niet indrukwekkend, hij duurt maar net iets langer dan een minuut. Maar ondanks deze tekortkomingen is het een bijzonder historisch document.
De opnames komen van een dorpenfilm die is gemaakt door de Enschedese zakenman Johannes Willem Lambertus Adolfs. Tussen 1948 en 1970 gaf hij opdracht tot het filmen van activiteiten in bijna 1500 Nederlandse dorpen en plaatsen, waaronder circa 170 keer in Friesland. De films waren niet bedoeld als hoogstaande documentaires en hadden weinig pretenties, zo benadrukte Adolfs zelf. Het waren gezellige films met gewone mensen in het veranderende dorpsleven van de jaren vijftig. Als de film klaar was, werd deze - natuurlijk tegen betaling - vertoond in het plaatselijk café. Kassa, en succes verzekerd!



Jubileum Jacob Klaver
Op het gemeentehuis in Wommels wordt zo’n dorpenfilm van Adolfs bewaard, met daarop onder andere beelden van het 50-jarig jubileum van Jacob Klaver in 1953. Het zijn prachtige beelden van een jubileumwedstrijd voor 36 uitgenodigde spelers uit de Tweede Klasse. Aan het begin van de film zien we negen mannen op een rij. Het zijn bestuursleden van de plaatelijke kaatsvereniging, met enkele organisatoren van de Lytse PC. We herkennen onder andere: Vlnr.: Willem Jellema, Dooitsen Swierstra, Onbekend, Pier Fopma, Onbekend, Harm de Boer (vrz. Jacob Klaver), Homme de Jong, Hendrik Jepma en Jouke de Groot.

Wie is wie?
De filmbeelden van de kaatswedstrijd zijn gemaakt op het voormalige kaatsveld in Mantgum. Met behulp van http://www.kaatshistorie.nl/ en het verslag van deze wedstrijd in de Leeuwarder Courant van maandag 13 july 1953 kunnen we met zekerheid aangeven wie de spelers zijn aan het eind van de film. Het zijn vlnr: Piet Kamminga, Menaldum - Jan de Groot, Weidum - Klaas Wassenaar, Wier. Daarnaast het partuur van Klaas Meijerhof, Leeuwarden - Corrie Binsma, Huizum - Jan Faber, Peins. De opname is gemaakt voor het begin van de finale.
Over die finale citeren we hier de Leeuwarder Courant: “In de slotpartij bleken Meijerhof en Binsma vooral, zich van hun matige vorige partij te hebben hersteld, terwijl aan de andere kant Wassenaars cs. lang niet tot hun prima spel van daarvoor kwamen. Zo behield het partuur Faber onder aanvoering van de pittige Meijerhof, goed spelend, steeds de beste kansen. Het leek zelfs, nadat de LKC-er op 2-3 en 6-6 door keurig de kaats te nemen het spel voorsprong had behouden, meteen door te zullen lopen, doch op 5-2 en 6-6 was Binsma’s uitslag (ver voorbij de kaats) net kwaad, 5 om 3. Toch maakte de steeds beter spelende Huizumer de winnende puntjes, nl op 5-4 en 6-2 met een krachtige bovenslag (zijn vijfde) “oer alles hinne”.
1e pr. Faber – Meijerhof – Binsma.
2e pr. Wassenaar – De Groot – Kamminga.

Lees voor het gehele verslag: http://tinyurl.com/6hm6b6g